GÜVENMEK ve GÜVENİLİR İNSAN OLMAK (2)

Güven duygusunun tesisi için olmazsa olmazlardan biri de adalettir. Adaletin olmadığı yerde güven ortamının tesisi mümkün değildir. Adâlet, Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadislerde genellikle “düzen, denge, denklik, eşitlik, gerçeğe uygun hükmetme, doğru yolu izleme, takvâya yönelme, dürüstlük, tarafsızlık” gibi anlamlarda kullanılmıştır. Adaletin olmadığı yerde kimse birbirine güvenemez. Güvenmeyen ve güvenilmeyen insanlardan oluşan toplumlarda huzur ve barış olmaz

Peygamberimiz, Gençliğinde, Kabe hakemliği, Hılful Fudul antlaşmasındaki rolü ve üstlendiği görevi ile, adalet, merhamet ve sorumluluk arasında nasıl denge kurulacağını göstermiş, Medine dönemindeki pek çok uygulamasıyla da ümmetini bu dengeye motive etmiştir. Şu olay, buna çok iyi bir misal teşkil eder: Bir gün Mahzunoğulları kabilesinden Fatıma adında asil bir kadın hırsızlık yapmıştı. O kadının cezalandırmaması için Peygamberimiz’in çok sevdiği Üsame b. Zeyd’i ricacı olsun diye gönderdiler. Bu duruma çok kızan ve üzülen Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "Nasıl oluyor da bazı kimseler, Allah’ın kanunu karşısında aracı olmaya kalkışıyor. Sizden öncekilerin mahvolmasının sebebi şudur: İçlerinden asil, ileri gelen birisi hırsızlık yapınca, onu serbest bırakıyor, zayıf ve fakir bir kimse hırsızlık yapınca, onu cezalandırıyorlardı. Allah’a yemin ederim ki Muhammed’in kızı Fatıma hırsızlık yapsaydı, onun da cezasını verirdim. ”(Buhari,Enb., 54 )

Güven insan ilişkilerinde en zor kurulan ve en kolay yıkılan duygudur. Emanet ahlakı güvenin temel zeminidir. Bu zeminin kırılması, parçalanması felaketlerin davetçisi olur. Toplumda güven tükenir, yozlaşmanın önü alınamaz, güven sorumsuzluğa, kolaycılığıyla, tembelliğe, hareketsizliğe dönüşürse, güvensizlik ortamı oluşur ve bunun da hayatta yıkıcı etkileri olur. Ruhsal bir hastalık haline gelmiş güvensiz, insanların birbirini aldattığı bir ortamda yalnızca kurallarla uğraşılır, onlarla yaşanır. İnsanlar daima birbirinin açığını arar, tedbiri elden bırakmamak zorunda kalınan kuşatılmış bir hayata mahkum olunur. Hayat tamamen anlaşmaların, sözleşmelerin, yazılı yazısız yaşama kurallarının ardına saklanarak sürdürülür. Bu durumda, Hayat çekilmez, dünya yaşanmaz hale gelir. Halbuki güven içinde yaşamak insanoğlunun en öncelikli hakkı ve ihtiyacıdır. İslam güven ve emniyet dinidir. Müslüman da güvenilen ve emniyet duyulan insan demektir. Güvenme ortamı herkesin güvenilir insan olma arzu ve gayreti ile oluşur.

ADALET, “Hak sahibine hakkını teslim etmek ve kim olursa olsun eşit davranmaktır’’. Her şeyi layık olduğu yere koymak, doğru hüküm vermek ve haksızlıktan uzak durmaktır. Adaletin karşıtı zulüm, haksızlık, adam kayırmak gibi kötü davranışlardır. Yani özetle adaletsizliktir.

Adalet, emanetleri korumayı, dürüst, güvenilir ve herkese karşı adil olmayı gerektirir. Adalet terazisi asla bozulmamalıdır. “Ayarı bozulan kantar, gün gelir bozanları da tartar” sözü çok anlamlıdır. Hz. Ali’nin ifadesi ile “Devletin dini adalettir.” Adaletin doğru uygulanabilmesi için adalet sisteminin hakkı üstün tutan bir anlayış üzerine kurulması, toplumun temel değerleri ile uyuşması, hukuki olanla ahlaki olanın örtüşmesi, uygulayıcı durumda olanların da bu anlayışı uygun davranması gerekir. Eğer bir hâkim verdiği karardan sorumlu değilse, orada adaletten söz etmek mümkün değildir. Burada en önemli görev yasamaya düşmektedir. Yasa koyucular hukuksal anlamdaki konularda özellikle adalet konusunda kesin hüküm içeren maddeler oluşturmalıdır. Kesin hüküm olmayan konularda eğer yasa uygulayıcıya yasayı keyfi uygulama yetkisi vermiş olursa, aynı davalara farklı hakimler farklı kararlar verirse bu durumda toplumsal barış bozulur. Kin ve nefret duyguları körüklenir, güven ortadan kalkar, beşerî ilişkiler zedelenir. Sonucunda da adaletsizlik ortaya çıkar.

Adaletsizlik, en kötü eylemdir. Toplumu kaosa sürükler, toplumun ruh sağlığını bozar. Adaletsizliği çözmenin en iyi yolu adaleti doğru anlamak ve doğru uygulamaktan geçer.